امام حسین (ع) در سوم شعبان سال چهارم هجری در مدینه به دنیا آمد. رسول خدا (ع) نام این فرزند زهرا (ع) را “حسین” نهاد. وی مورد علاقه شدید پیامبر خدا (ع) بود و آن حضرت در باره او فرمود: “حسین منی و انا من حسین…” و در آغوش پیامبر بزرگ شد. هنگام رحلت رسول خدا، شش ساله بود. در دوران پدرش علی بن ابی طالب (ع) نیز از موقعیت والایی برخوردار بود. علم، بخشش، بزرگواری، فصاحت، شجاعت، تواضع، دستگیری از بینوایان، عفو و حلم و … از صفات برجسته این حجت الاهی بود. در دوران خلافت پدرش، در کنار آن حضرت بود و در سه جنگ “جمل”، “صفین” و “نهروان” شرکت داشت.

پس از شهادت پدرش که امامت به حسن بن علی (ع) رسید، همچون سربازی مطیع همراه برادر رهبر و مولای خویش بود. پس از انعقاد پیمان صلح، با برادرش و بقیه اهل بیت (ع) به مدینه آمدند. با شهادت امام مجتبی (ع) در سال ۴۹ یا ۵۰ هجری، بار امامت به دوش سید الشهدا (ع) قرار گرفت.

آن امام همام دارای شش پسر و چهار دختر بودند: علی اکبر، علی اوسط، علی اصغر، محمّد، عبداللّه و جعفر  و به غیر از علی اوسط که منظور امام زین العابدین (ع) است، باقی در کربلا به درجه رفیع شهادت رسیدند و بعضی سه دختر گفته اند: زینب، سکینه و فاطمه (س) و این قول اصحّ است که زینب نام دو دختر به نام های صغرا و کبرا بوده است.