|
بررسي وضعيت طبيعي شهرستان بوكان از لحاظ زيست محيطي و بررسي عوامل آسيب و تخريب :
كوهها و دشت ها :
كوهها و تپه‌ماهورها و دشتهاي شهرستان بوكان محل زيست قوچ و ميش و پرنده نادر ميش مرغ مي‌باشد كه دراثر فعاليتهاي كشاورزي و دامداري كه تواماً انجام مي‌گيرد با تبديل و تخريب مراتع به زمينهاي زراعتي و همچنين چراي سنگين و زودرس حيات گياهي و جانوري را به مخاطره انداخته است.
منابع آب شهرستان بوكان :
آبهاي سطحي :
ـ رودخانه :
رودخانه سيمينه‌رود از كوههاي سقز و بانه و مهاباد سرچشمه گرفته و در جهت جنوب
به شمال جريان دارد و پس از عبور از شهر بوكان و كنار مياندوآب به درياچه اروميه منتهي
مي‌گردد. براساس مطالعات و بررسي‌هاي به عمل آمده مهمترين منابع آلوده‌كننده كه
اين رودخانه را دچار بحران نموده و آسيب فراواني در اين اكوسيستم آبي وارد مي‌سازد،
فاضلاب شهر بوكان است كه بصورت خام وارد اين رودخانه مي‌شود و همچنين تا حدودي
تخليه فاضلاب روستاهاي اطراف آن است. وقوع مرگ‌ومير ماهيان در سال1377بعد از ريزش
فاضلاب شهر بوكان از مسائل مهم زيست‌محيطي اين رودخانه در منطقه شهرستان بوكان
مي‌باشد و از نظر كليه مسائل زيست‌محيطي در خصوص اين رودخانه در بخش شهرستان
مياندوآب اشاره شده است.
آبهاي زيرزميني :
آبهاي زيرزميني در شهرستان بوكان بصورت چشمه و قنات و چاههاي‌عميق و نيمه‌عميق
استفاده مي‌گردد كه در اين رابطه در بخش محيط‌طبيعي اشاره‌شد. بطوركلي
محدوديت آبهاي‌سطحي و خشك‌شدن سيمينه‌رود در فصل تابستان باعث شده كه
مردم بويژه كشاورزان و دامداران براي تأمين آب موردنياز خود و زراعت و احشام از آبهاي
زيرزميني نيز استفاده نمايند كه يكي ديگر از عوامل آسيب و تخريب در آبهاي زيرزميني
بهره‌برداري بي‌رويه از اين منابع مي‌باشد.
آبهاي راكد :
ـ سدها :
ـ سد شهيد كاظمي بوكان :
احداث سد علاوه بر اينكه در تأمين آب كشاورزي و شرب شهرها و صنايع نقش
به سزايي دارد تأثيرات فراواني بر اقتصاد منطقه برجايمي‌گذارد و اين پديده دست
ساخت در اكوسيستم‌هاي طبيعي كه محل زندگي انواع پرندگان و آبزيان مي‌باشد،
اثرات مطلوبي داشته وبا ايجاد جاذبه‌هاي مناسب بعنوان تفرجگاه و قايقراني و
ماهيگيري نيز از آن استفاده مي‌گردد، اما اثرات منفي زيست‌محيطي نيز همراه
داشته كه از جمله مهمترين آنها با كنترل آب تأثير سوء بر پيكر ذخيره‌گاه زيستكده
درياچه‌اروميه مي‌گذارد. علاوه‌براين به لحاظ ريزش فاضلاب‌هاي شهري و پايين‌دست سد
به رودخانه زرينه‌رود و كنترل آب از طرف سد غلظت آلاينده‌ها بالارفته و موجبات مرگ‌ومير
در اين رودخانه مي‌گردد به ساير اثرات منفي سد در بخش شهرستان مهاباد و ماكو به طور
مشروح مطالبي ارائه گرديده است.
ـ تالابها :
ـ تالاب قره گل :
اين تالاب نيز همانند ساير تالابهاي استان در اثر دخالت‌هاي انساني آسيب‌ديده
و موجب خشك‌شدن تالاب شده است. برداشت آبهاي زيرزميني از اطراف تالاب
و وجود زه‌آب موجب تغييرات اكولوژيكي در اين تالاب گرديده و زيستمندان تالاب و جانوران
مرتبط با آن از نظر زيستي و ادامه بقا منطقه را ترك مي‌نمايند.
پوشش گياهي شهرستان بوكان :
ـ جنگلها و مراتع :
پوشش جنگلي شهرستان بوكان در طي ساليان متمادي از بين‌رفته و تخريب شده است
و آثار و بقاياي آن در حد اين شهرستان با شهرستان سردشت و در اماكن متبركه و گورستانها
هنوز هم ديده مي‌شود. ولي پوشش غالب گياهي اين شهرستان پوشش مرتعي است
و دره هاي شهرستان بوكان :
از دره‌هاي شهرستان بوكان دره‌كوسه است كه سيمينه‌رود از آن مي‌گذرد و قرارگرفتن
سيمينه‌رود در كنار شهر بوكان كه از خط‌ا لقعر دره‌اي عبور و شهر در دو طرف آن
واقع شده موجب گرديده كه مورد توجه علاقه‌مندان به گردشگري قرارگيرد و اهالي
شهر در روزهاي تعطيل در بالادست بوكان كه رودخانه عاري از آلودگي‌ها است از
سواحل زيباي آن استفاده كنند و علاقه‌مندان به صيد تفريحي نيز از ماهيان موجود بي‌بهره
نيستند. همچنين دره برهان، دره سوتاو، دره سه كانيان، دره ساري‌قميش و
دره قره موساليان در اطراف اين شهرستان قرار دارند.
نمايي از دره‌هاي شهرستان بوكان
ـ غارهاي شهرستان بوكان :
از غارهاي تاريخي و ديدني شهرستان بوكان مي توان به :
ـ غاركول‌آباد ما بين بوكان و مياندوآب.
ـ غار قريه قلعه‌چي نزديك بوكان.
ـ غار مكري قرآن در روستاي خراسانه.
ـ غار كونه كوتر در قريه ينگجه بوكان اشاره كرد.
ـ آبهاي سطحي شهرستان بوكان :
ـ رودخانه‌ها :
رودخانه‌هاي بوكان دو رودخانه «تاتاهو» و «جغتو» است كه به نامهاي «سيمينه‌رود» و
«زرينه‌رود» نام‌گذاري شده‌اند. رودخانه زرينه‌رود درحدود 36كيلومتري از طرف خاور بوكان به
سوي مياندوآب سرازير مي‌گردد و رودخانه سيمينه‌رود به موازي رودخانهزرينه‌رود
از شهر بوكان گذشته و آنهم پس‌از آبياري نمودن اراضي زراعي آبادي‌هاي اطراف به سوي
مياندوآب سرازير شده كه در خصوص‌هركدام در قسمت منابع آب شهرستان مياندوآب
توضيحاتي ارائه شده است.
ـ چشمه هاي شهرستان بوكان :
چشمه‌هاي اين شهرستان اغلب در دره‌هاي مناطق كوهستاني از جنس طبقات ماسه
سنگ بوجود آمده‌اند و در سال آبي 1379 ـ 1378 تعداد 20 چشمه با تخليه سالانه 322/4
ميليون مترمكعب كه داراي مالكيت خصوصي هستند مورد بهره‌برداري قرارگرفته است.
از چشمه‌هاي مهم عبارتنداز: چشمه معدني بوكان در 5 كيلومتري جنوب‌شرقي بوكان و
چشمه سه كانيان، چشمه سوتاو، چشمه جوانمرد و كاني سنجد.
نمايي از طبيعت زيباي رودخانة زرينه رود
ـ قنوات شهرستان بوكان :
كل قنوات موجود در شهرستان بوكان كه توسط سازمان آب منطقه‌اي ارائه گرديده
در سال آبي 1378 ـ 1379 تعداد44رشته با دبي آب سالانه 218/1ميليون
مترمكعب مورد بهره‌برداري قرارگرفته است.
ـ چاههاي شهرستان بوكان :
تعداد كل چاههاي شهرستان بوكان در سال آبي 1378 ـ 1379 حدود 1703حلقه بوده است
كه از اين تعداد 111حلقه چاه عميق و تعداد 1592حلقه چاه نيمه عميق به ترتيب با آبدهي
سالانه 607/11 و 649/66 ميليون مترمكعب مورد بهره‌برداري قرار مي‌گيرد. مجموع آبدهي
سالانه 254/78 ميليون مترمكعب مي‌باشد.
ـ آبهاي راكد شهرستان بوكان :
ـ سدهاي شهرستان بوكان :
ـ سد شهيد كاظمي :
براي تنظيم و استفاده از آب و سيلابهاي رودخانه زرينه جهت آبياري اراضي پايين‌دست
سدي در محل جنوب‌شرقي بوكان بر روي اين رودخانه بسته شده است .
ارتفاع سد از كف حدود 50 متر و طول تاج آن حدود 720متر مي‌باشد.
اين سد قادر است تا ميزان652ميليون مترمكعب از آب رودخانه را در پشت سد
ذخيره نمايد. سد مذكور از نوع سدهاي مخزني است و در سال 1350ساخته شده
مقدار آب قابل تنظيم سالانه آن 535ميليون مترمكعب در سال مي‌باشد.
نمايي از سد شهيد كاظمي و طبيعت زيباي اطراف آن تالابهاي شهرستان بوكان :
ـ تالاب قره گل :
اين تالاب در فاصله 18كيلومتري جنوب‌غربي مياندوآب و در محدوده شهرستان بوكان
واقع شده و مساحت آن 210هكتار مي‌باشد و جز در فصول تابستان در بقيه فصول
داراي آب است. تالاب قره‌گل داراي نيزاري است كه از پوشش گياهي تالاب
بهره‌مند مي‌شود.
نمايي از تالاب قره‌گل در فصل‌هاي پرباران
زمين شناسي شهرستان بوكان :
زمين‌شناسي شهرستان بوكان از گسل‌تراستي ارتفاعات بلقيس واقع در شمال
خاور تكاب با راستاي شمال باختر ـ جنوب خاور و شيب به باختر، پركامبرين
را برروي اوليگوميوسن رانده‌اند. راستاي ساختمان‌هاي پهنه بوكان همراستا با
پي‌سنگ پركامبرين واقع در باختر آن، شمالي و جنوبي است. لبه جنوبي و
باختري اين پي‌سنگ توسط گسل‌تراستي به طول بيش از صدكيلومتر بر روي
سنگهاي كرتاسه رانده شده‌اند.
ـ لرزه خيزي :
شهرستان بوكان براساس آخرين نظريات علمي و تقسيم‌بندي
استان آذربايجان‌غربي برحسب پيش‌بيني احتمالي وقوع زلزله در نواحي بدون
تخريب و نواحي تخريب كم قرار گرفته است.
وضعيت قرارگيري شهرستان بوكان در نقشة پهنه‌بندي زلزله
خاك شناسي شهرستان بوكان :
خاكهاي مطالعه شده در اين شهرستان عمدتاً جزو خاكهاي كلاسهاي II و VIاست
كه در مناطقكوهستاني كم‌عمق و در بخش‌هاي مسطح نيمه‌عميق تا عميق هستند.
به سبب وجود عوامل بازدارنده گوناگون سطح شهرستان براي كاربري‌هاي
زراعت آبي، ديم، مرتع و چراگاه محدوديت‌هايي دارد كه به‌ترتيب مي‌آيد.
براي كاربري‌هاي زراعت آبي82 درصد از وسعت شهرستان محدوديت شديد،
5 درصد محدوديت زياد، 3 درصد محدوديت كم و 10 درصد محدوديت خيلي كم دارد.
براي كاربري زراعت ديم 43 درصد از مساحت شهرستان محدوديت شديد و
26 درصد محدوديت متوسط دارد. براي كاربري مراتع و چراگاه 16 درصد محدوديت
شديد، 48 درصد محدوديت زياد، 33 درصد محدوديت متوسط و
3 درصد محدوديت كم دارد.
نقشة خاكشناسي شهرستان بوكان
پوشش گياهي شهرستان بوكان :
ـ جنگلها :
در شهرستان بوكان تنها آثار باقيمانده جنگلهاي زاگرس در گورستانها و
در دامنه‌ها بصورت تك‌درختي ديده مي‌شود و جنگلها از بين رفته است.
ـ مراتع :
از وسعت241220هكتاري شهرستان بوكان مقدار48/56درصد به
مراتع اختصاص دارد. در مناطق‌كوهستاني‌گل‌ماهور،انواع‌گون،گل‌گندم،
انواع‌شقايق و ... به وفور درآن يافت مي‌شود. مراتع شهرستان بوكان
جزو مراتع ميان بند بوده و با ييلاقات مناطق كوهستاني مجاور مي‌باشد.
مراتع شهرستان بوكان با ييلاقات مناطق كوهستاني مجاور مي
|
|
|
بررسي وضعيت طبيعي شهرستان بوكان از لحاظ زيست محيطي و بررسي عوامل آسيب و تخريب :
كوهها و دشت ها :
كوهها و تپه‌ماهورها و دشتهاي شهرستان بوكان محل زيست قوچ و ميش و پرنده نادر
ميش مرغ مي‌باشد كه دراثر فعاليتهاي كشاورزي و دامداري كه تواماً انجام مي‌گيرد
با تبديل و تخريب مراتع به زمينهاي زراعتي و همچنين چراي سنگين و زودرس حيات
گياهي و جانوري را به مخاطره انداخته است.
منابع آب شهرستان بوكان :
آبهاي سطحي :
ـ رودخانه :
رودخانه سيمينه‌رود از كوههاي سقز و بانه و مهاباد سرچشمه گرفته و در جهت جنوب
به شمال جريان دارد و پس از عبور از شهر بوكان و كنار مياندوآب به درياچه اروميه
منتهي مي‌گردد. براساس مطالعات و بررسي‌هاي به عمل آمده مهمترين منابع آلوده‌كننده
كه اين رودخانه را دچار بحران نموده و آسيب فراواني در اين اكوسيستم آبي وارد
مي‌سازد، فاضلاب شهر بوكان است كه بصورت خام وارد اين رودخانه مي‌شود و
همچنين تا حدودي تخليه فاضلاب روستاهاي اطراف آن است. وقوع مرگ‌ومير ماهيان
در سال1377بعد از ريزش فاضلاب شهر بوكان از مسائل مهم زيست‌محيطي اين رودخانه
در منطقه شهرستان بوكان مي‌باشد و از نظر كليه مسائل زيست‌محيطي در خصوص
اين رودخانه در بخش شهرستان مياندوآب اشاره شده است.
آبهاي زيرزميني :
آبهاي زيرزميني در شهرستان بوكان بصورت چشمه و قنات و چاههاي‌عميق و نيمه‌عميق
استفاده مي‌گردد كه در اين رابطه در بخش محيط‌طبيعي اشاره‌شد.
بطوركلي محدوديت آبهاي‌سطحي و خشك‌شدن سيمينه‌رود در فصل تابستان باعث شده
كه مردم بويژه كشاورزان و دامداران براي تأمين آب موردنياز خود و زراعت و احشام
از آبهاي زيرزميني نيز استفاده نمايند كه يكي ديگر از عوامل آسيب و تخريب در آبهاي
زيرزميني بهره‌برداري بي‌رويه از اين منابع مي‌باشد.
آبهاي راكد :
ـ سدها :
ـ سد شهيد كاظمي بوكان :
احداث سد علاوه بر اينكه در تأمين آب كشاورزي و شرب شهرها و صنايع نقش به
سزايي دارد تأثيرات فراواني بر اقتصاد منطقه برجايمي‌گذارد و اين پديده دست
ساخت در اكوسيستم‌هاي طبيعي كه محل زندگي انواع پرندگان و آبزيان مي‌باشد،
اثرات مطلوبي داشته و
ارسال نظر برای این مطلب
درباره ما
ARTICLES
آمار سایت
کل مطالب : 84
کل نظرات : 7
افراد آنلاین : 1
تعداد اعضا : 0
آی پی امروز : 11
آی پی دیروز : 1
بازدید امروز : 13
باردید دیروز : 2
گوگل امروز : 0
گوگل دیروز : 0
بازدید هفته : 15
بازدید ماه : 37
بازدید سال : 785
بازدید کلی : 11,055
| | | | | 
مترجم سيدخليل مرتضوي /سولاكانبوكان