صائب تبریزی و دگرگرایی

صائب تبریزی و دغدغه همنوعان

انسان، موجودی اجتماعی است و در زندگی، به هم زیستی و سازش با همنوعان خود نیاز دارد. بر این اساس، هرچه رفتار و همکاری آدمی با دیگران نکوتر باشد، از زندگی سالم تری بهره مند خواهد بود. ادبیات و فرهنگ مذهبی ما همگان را به هم زیستی شایسته با مردم در پرتو باورهای دینی فرا می خواند و از این رهگذر، الگوهای زیبایی در قالب های مختلف موضوعی و ادبی به مردم معرفی شده است.

صائب تبریزی از جمله بزرگان ادب فارسی است که این موضوع را با عنوان هایی مثل دستگیری از خلق، کمک به دیگران و انفاق، بررسی و تبیین می کند و کمک به دیگران را یکی از شرط های سعادتمندی انسان می داند:

صائب، خود را به آب و آتش می زند تا محفل مردمان را فروغ و روشنایی بخشد.

صائب در توجه معنوی به همنوعانش، انسانی را که اهل بخشش و انفاق نباشد، باری بر دوش عالم می داند:

سرانجام آنکه گره گشودن از کار دیگران را سبب روشنایی جهان پس از مرگ می داند و می گوید:

و یا:

خداوند در قرآن کریم می فرماید:

فَلاَ اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ * وَ ما أَدْراکَ مَا الْعَقَبَةُ * فَکُّ رَقَبَةٍ * أَوْ إِطْعامٌ فی یَوْمٍ ذی مَسْغَبَةٍ. (بلد:10ـ14)

و نخواست از گردنه بالا رود و تو چه دانی آن گردنه چیست؟ بنده ای را آزاد کردن یا در روز گرسنگی طعام دادن.

پیام متن:

صائب

3. کمک کردن به هم نوعان که صائب نیز در مقام انسانی رقیق القلب به آن همت می گماشت، افزون بر رسیدن به لذت روحی، سعادت اخروی در پی دارد.

بخشش بی منت

چه زیباست پیش از طلب دیگران از ما، خود، نیازشان را برطرف سازیم تا به گفته صائب، از بخیلان نباشیم:

نیز به مصداق این بیت، کاری را انجام ندهیم که فرد کمک شده از روی ناراحتی بگوید:

پیام متن:

1. مناسب است پیش از درخواست دیگران از ما، به کمک آنان بشتابیم.

2. توجه کردن و یاری رساندن به دیگران، باید با حفظ عزت و کرامت نفس شخص مقابل همراه باشد